Quiz o gruczołach
Gruczoły to wyspecjalizowane w wydzielaniu struktury w organizmach ludzi i zwierząt. Ze względu na rodzaj wydzielanej substancji można wyróżnić m.in. gruczoły mlekowe, potowe, trawienne i jadowe (u tych zwierząt, które je posiadają). Na potrzeby tego artykułu skupimy się jednak na gruczołach w organizmie człowieka, ich budowie, położeniu i roli, jaką pełnią w ciele człowieka.
Źródło: Unsplash
Gruczoły u człowieka
Z uwagi na to, dokąd gruczoły wydzielają substancje, można podzielić je na gruczoły wydzielające na powierzchnię ciała, do układu pokarmowego i do krwi. Do tej pierwszej grupy zalicza się gruczoły potowe, łojowe i mlekowe. Drugą, bardziej liczną, grupę stanowią ślinianki, gruczoły śluzowe, wątroba i (częściowo) trzustka. Najliczniejszą z kolei grupę stanowią gruczoły dokrewne, takie jak: szyszynka, nadnercza, tarczyca, podwzgórze, przysadka mózgowa, przytarczyce, grasica i trzustka.
Przyjrzyjmy się bliżej przysadce mózgowej. Odpowiada ona za syntezowanie, magazynowanie i uwalnianie wielu kluczowych dla życia hormonów. Niedoczynność przysadki mózgowej u dzieci prowadzi do karłowatości i zaburzeń rozwoju, nadczynność z kolei skutkuje gigantyzmem i przedwczesnym dojrzewaniem płciowym.
Część przednia przysadki odpowiada za wydzielanie między innymi hormonu wzrostu, prolaktyny (odpowiadającej za laktację u kobiet), czy FSH i LH, które odpowiadają za prawidłowe dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i owulację.
Część tylna przysadki pełni z kolei funkcję swoistego magazynu oksytocyny (która odpowiada między innymi za prawidłowy przebieg porodu i obkurczanie się macicy po porodzie) i wazopresyny (która wspomaga zwrotne wchłanianie wody w nerkach, prowadząc do zagęszczenia moczu).
