Quiz o archaizmach w języku polskim
Archaizmy to, najprościej rzecz ujmując, wyrazy, które wyszły z użycia w języku ogólnym i zostały uznane za przestarzałe. Co istotne, archaizmami bywają nie tylko wyrazy, ale również konstrukcje składniowe czy frazeologizmy. Archaiczne bywają również, na przykład, przedrostki (inaczej prefiksy) czy formy odmian czasowników. Ciekawym jest fakt, iż zdarza się, że wyrazy tracą swoje pierwotne znaczenie i przejmują nowe, nie zmieniając przy tym swojej formy. W takim przypadku archaizmem jest wyraz w danym znaczeniu. Archaizmami bywają również całe konstrukcje składniowe.
Źródło: Unsplash
Archaizmy w literaturze
Właśnie ze względu na obecność archaizmów, odbiór dawnych dzieł literatury polskiej może być dla współczesnego czytelnika wyzwaniem. Uczniowie często narzekają na to, iż nie rozumieją tekstów lektur. Co ciekawe, istotne zmiany w odbiorze tekstów zachodzą już na linii dziadkowie–wnuki. Czy pamiętacie "Plastusiowy pamiętnik" Marii Kownackiej? Ta urocza opowieść o plastelinowym ludziku, który mieszkał w piórniku dziewczynki o imieniu Tosia, była ulubioną książką wielu pokoleń polskich dzieci.
Czy zdajecie sobie sprawę z tego, iż współczesne dziecko nie jest w stanie zrozumieć wielu wyrazów z tej książki bez pomocy rodziców? Słowa takie jak gałganek, stalówka, pulpit i kałamarz są dla współczesnego dziecięcego czytelnika nierzadko przeszkodą nie do przeskoczenia. Na związane z tym problemem potrzeby współczesnej młodzieży starają się odpowiadać wydawnictwa, które coraz częściej opracowują starsze teksty poprzez dodanie wyjaśnień.
